Terug naar overzicht Terug

Voetballen om te overleven


Spelers en begeleiders van FC Emmen en BV Veendam maken zaterdag voorafgaande aan de onderlinge wedstrijd o.a. kennis met Louis de Wijze. De inmiddels 84-jarige werd wegens zijn joodse afkomst door de Nazi’s in oktober 1942 opgepakt en in eerste instantie naar kamp Westerbork werd gestuurd. Na een verblijf van ongeveer anderhalf jaar werd hij op transport naar het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau gesteld. Louis de Wijze ontsnapte aan de gaskamers en wist tegen het einde van de oorlog tijdens één van de beruchte dodenmarsen te ontsnappen.

Een reden voor het feit dat Louis de Wijze lang in het kamp Westerbork heeft verbleven was dat hij een verdienstelijk voetballer was. Hij was lid van het Nijmeegse Quick. ,,In augustus van 1940, Nederland was toen al bezet, heb ik nog met het Nijmeegs elftal in Arnhem gespeeld. We speelden goed en de Duitse militaire bevelhebber applaudisseerde voor ons. In Westerbork organiseerde kampcommandant Gemmeke zelfs een voetbalcompetitie. Het kamp was net een klein dorp en Gemmeke liet alles een beetje op zijn beloop. Er werd voor kleding, schoenen, ballen en ander materiaal gezorgd. Er was een complete competitie, zo speelden de joden tegen de politieke gevangenen en de criminelen tegen de saboteurs. De Jehova’s wilden niet op zondag voetballen. Fysiek was het voor de kampbewoners ook nog te doen. Het probleem was de eerste weken van de opsluiting, als je die goed had doorstaan ging het wel. Er werd ook veel voedsel gesmokkeld in die tijd.’’


Op 23 maart 1944 kwam een eind aan het verblijf van Louis de Wijze in Westerbork. Ook hij werd gedeporteerd en wel naar het beruchte Auschwitz-Birkenau. Hij kwam door de selecties voor de gaskamers en werd na twee weken doorgestuurd naar het bijkamp Monowitz. Hier zou hij tot 18 januari 1945 blijven. Toen werd het kamp geëvacueerd. De beruchte Dodenmarsen van dagenlang lopen en reizen in open kolenwagons volgden. Buchenwald en een bijkamp werden de volgende bestemmingen. Aan de ontberingen en nieuwe evacuatiemarsen kwam pas een einde toen Louis uit zijn groep wist te ontsnappen. Op 9 juni 1945 keerde hij terug in Nederland.

Terug in Nederland meldde Louis de Wijze zich weer bij Quick Nijmegen. ,,Na een week kreeg ik een fiets’’, herinnert hij zich. Louis de Wijze werd later erelid van Quick. Hij woont tegenwoordig in Berg en Dal, schreef een boek over zijn belevenissen en is regelmatig in Westerbork te vinden.